Wat is Ransomware?

Ransomware is een type kwaadaardige software (malware) die de toegang tot de bestanden of systemen van een gebruiker blokkeert en vervolgens een losgeld eist om de toegang te herstellen. Het werkt door de gegevens op het apparaat van het slachtoffer te versleutelen met een sterke encryptie, waardoor de gebruiker niet meer bij zijn eigen bestanden of systemen kan.

De sleutel om deze encryptie ongedaan te maken wordt alleen verstrekt nadat het losgeld, meestal in de vorm van cryptocurrencies zoals Bitcoin, betaald is. Dit model van cyberaanval heeft een enorme impact op zowel individuen als organisaties, vaak met ernstige financiële en operationele gevolgen. Ransomware-aanvallers richten zich op diverse slachtoffers, van kleine tot grote bedrijven, overheidsinstellingen, en zelfs ziekenhuizen, waarbij ze geen onderscheid maken in de schade die ze veroorzaken.

Ransomware werkt volgens een relatief eenvoudig maar effectief proces dat ernstige verstoringen kan veroorzaken voor zowel individuen als organisaties. Hier is een overzicht van hoe ransomware typisch functioneert:

Infectie
De eerste stap in een ransomware-aanval is het infecteren van een systeem. Dit kan gebeuren via verschillende methoden. Vaak gebruiken aanvallers phishing-e-mails waarbij kwaadaardige bijlagen of links worden verzonden die er betrouwbaar uitzien. Zodra een nietsvermoedende gebruiker op de link klikt of de bijlage opent, wordt de ransomware gedownload en geïnstalleerd op het systeem. Andere methoden kunnen zijn het uitbuiten van kwetsbaarheden in software of het binnendringen via onbeveiligde netwerkverbindingen.

Encryptie
Zodra de ransomware toegang heeft tot het systeem, begint het de bestanden op de getroffen computer of netwerk te versleutelen. Dit gebeurt vaak zonder enige zichtbare indicatie totdat het proces voltooid is. De ransomware gebruikt sterke encryptie-algoritmen om bestanden onleesbaar te maken, waardoor ze alleen toegankelijk zijn met een specifieke decryptiesleutel die de aanvallers in bezit hebben.

Losgeldeis
Nadat de bestanden zijn versleuteld, onthult de ransomware zich aan het slachtoffer door een losgeldeis op het scherm te tonen. Deze eis bevat instructies over hoe het losgeld betaald moet worden (meestal in Bitcoin of een andere cryptocurrency, vanwege de moeilijkheid om dergelijke transacties te traceren) en soms een tijdslimiet. De aanvallers beweren dat zij de decryptiesleutel zullen verstrekken zodra de betaling is ontvangen.

Betaling en decryptie
Slachtoffers staan dan voor de keuze om het losgeld te betalen in de hoop hun bestanden terug te krijgen of te weigeren te betalen en mogelijk hun gegevens permanent te verliezen. Betalen garandeert echter niet altijd dat de decryptiesleutel daadwerkelijk zal worden geleverd of dat de bestanden succesvol ontsleuteld zullen worden.

Nasleep
Of het losgeld nu betaald is of niet, de nasleep van een ransomware-aanval kan langdurig zijn. Organisaties moeten hun systemen schoonmaken, beveiligingslekken dichten, en vaak verloren data herstellen van back-ups. Daarnaast moeten ze ook hun beveiligingsprotocollen herzien om toekomstige aanvallen te voorkomen.

Ransomware heeft verschillende varianten ontwikkeld door de jaren heen, elk met unieke kenmerken en methoden om slachtoffers te infecteren en te chanteren. Maar ze delen allemaal het gemeenschappelijke doel om losgeld te eisen van hun slachtoffers. Hier zijn enkele van de meest voorkomende en beruchte soorten ransomware:

WannaCry
Dit is een van de meest beruchte ransomware-aanvallen in de geschiedenis, die in mei 2017 wereldwijd honderdduizenden computers in meer dan 150 landen trof. WannaCry verspreidde zichzelf via een exploit in Windows-besturingssystemen, bekend als EternalBlue, die oorspronkelijk was ontwikkeld door de U.S. National Security Agency. Het versleutelde bestanden en eiste Bitcoin als losgeld voor de decryptiesleutel.

Petya/NotPetya
Oorspronkelijk verscheen Petya in 2016 en versleutelde het de master boot records van geïnfecteerde Windows-computers, waardoor het systeem onbruikbaar werd totdat een losgeld werd betaald. Een meer destructieve variant, NotPetya, verscheen in 2017 en werd snel een van de meest schadelijke cyberaanvallen ooit, gericht op het veroorzaken van maximale verstoring door het permanent vernietigen van gegevens.

CryptoLocker
Dit was een van de eerste ransomware-trojans die wijdverspreide aandacht kreeg. Het verspreidde zich via bijlagen in phishing-e-mails en versleutelde gebruikersbestanden met sterke encryptie. Slachtoffers kregen een tijdslimiet om een losgeld te betalen, meestal via Bitcoin, om hun bestanden terug te krijgen.

Locky
Verschenen in 2016, Locky werd snel bekend om zijn vermogen om een groot aantal bestandstypes te versleutelen, waaronder die op gedeelde netwerkdrives. Het werd voornamelijk verspreid via kwaadaardige e-mailbijlagen die, eenmaal geopend in Microsoft Office, macro's activeerden die de ransomware downloaden en installeerden.

Ryuk
Ryuk richt zich voornamelijk op grote organisaties voor een hoog losgeld en is bekend vanwege het aanvallen van ziekenhuizen en lokale overheden. Het is vaak een "hands-on keyboard"-aanval, wat betekent dat aanvallers actief netwerken infiltreren en hun aanval aanpassen aan het specifieke netwerk voordat ze de ransomware deployen.

Cerber
Deze ransomware-as-a-service (RaaS) werd aangeboden op Russischtalige ondergrondse markten en kon door iedereen worden gebruikt om aanvallen uit te voeren in ruil voor een deel van het losgeld. Cerber versleutelde bestanden met een robuuste encryptie en was bekend om zijn vermogen om anti-virusdetectie te ontwijken.

Bescherming tegen ransomware vereist een meerlaagse beveiligingsstrategie, gezien de ernst en de complexiteit van deze bedreiging. Hier zijn enkele essentiële stappen die zowel individuen als organisaties kunnen nemen om hun risico op een ransomware-aanval te minimaliseren:

• Een van de meest effectieve manieren om de impact van ransomware te minimaliseren is het regelmatig maken van back-ups van belangrijke gegevens. Deze back-ups moeten op een apart apparaat of op een beveiligde cloud-service worden bewaard, los van het primaire netwerk, zodat ze niet toegankelijk zijn voor de aanval.

• Zorg ervoor dat alle software, inclusief het besturingssysteem en alle applicaties, up-to-date zijn met de nieuwste beveiligingspatches. Veel ransomware-aanvallen exploiteren bekende kwetsbaarheden waarvoor patches beschikbaar zijn.

• Gebruik betrouwbare en up-to-date antivirus- en anti-malware oplossingen met ransomware-detectiecapaciteiten. Veel beveiligingssoftwarebedrijven bieden tools die specifiek gericht zijn op het detecteren en blokkeren van ransomware.

• Aangezien veel ransomware-aanvallen worden gelanceerd via phishing-e-mails, is het cruciaal om sterke e-mailfilters te gebruiken en alle bijlagen en links in e-mails te scannen op malware voordat ze worden geopend.

• Beperk de toegang tot belangrijke systemen en informatie tot alleen de personen die deze echt nodig hebben. Dit beperkt de mogelijkheid van ransomware om toegang te krijgen tot gevoelige en essentiële data.

Wil je graag organisaties helpen om voorop te lopen in de wereld van cyber security? Dan is een carrière in dit snelgroeiende vakgebied wellicht iets voor jou.

Bij Working Talent bieden we je de mogelijkheid om met ons IT traineeship door te groeien binnen vakgebieden als Data, Software Development, Cyber Security, DevOps en Business & IT. Je krijgt de kans om jezelf te ontwikkelen tot een professionele IT'er én om ervaring op te doen bij innovatieve opdrachtgevers